Dünya Sağlık Örgütü tarafından 2020 yılında pandemi ilan edilen Koronavirus (Covid-19) ‘ün yayılmasına karşı alınan birçok önleyici tedbir (okulların kapatılması, sosyal toplantıların yasaklanması, sokağa çıkma yasakları gibi) çocuklarımızın yaşam tarzında maalesef ciddi değişikliklere sebep oldu. Bu durum çocuklarda hem hareketsizliğe, hem de beslenme bozukluklarına yol açtı. Yapılan çalışmalar da, alınan bu önlemlerin obezite olan çocuk ve yetişkin bireyler açısından bazı olumsuz sonuçlar doğurabildiğini gösteriyor.
Dünya’da ve Türkiye’de Çocuk Obezitesi
Yüzde 85., 95. ve 99. üzerindeki BKİ’leri olan12 yaşın üzerindeki çocukları sırasıyla fazla kilolu, obez ve ciddi obez kategorilerine yerleştirilirr.
Obezite çocukluk çağında her yaşta görülebilmekle birlikte, yağ depolama kapasitesi o dönemde daha yüksek olduğu için ilk 5 yıl ve ergenlik dönemindeki riski en yüksektir.
Mevcut veriler, 5 yaş altı 41 milyonu aşkın çocuğun ya aşırı kilolu ya da obez olduğunu gösteriyor. Yirmi birinci yüzyılın önemli sağlık sorunlarından biri olan obezite, sosyoekonomik statüden bağımsız olarak gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde daha sık görülmektedir. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması’na (2018) göre beş yaş altı her 10 çocuktan 8’i obezdir. Çocukluk çağı obezitesi, genler, ruh sağlığı, sosyal ortam, doğum ağırlığı, yeme alışkanlıkları ve obezojenik ortamlar gibi çeşitli faktörlere bağlıdır.
Çocuklarda Obezite Riskini Arttıran Etmenler
Hareketsiz yaşam tarzları ve yüksek yağlı, yüksek şekerli ve yüksek kalorili yiyecekler obezite riskini artırır. Yeterince çiğnememek, abur cubur tüketmek, büyük porsiyonlar yemek ve aç değilken yemek yemekobeziteye sebep olabilen kötü beslenme alışkanlıklarındandır.
Çocukluk ObezitesininTedavisi
Çocuklarda obezite yönetiminin amacı, onların kilo almalarını engelleyerek ve kilo vermelerini teşvik ederek BKİ yüzdesini düşürmektir. Çocuklardaki obezitenin tedavisinde yaşam tarzı değişikliklerini hedefleyen diyet ve egzersiz müdahalelerinin olduğu kombinasyonun en etkili olduğu bilinmektedir. Bir Diyetisyen tarafından planlanmış çcouğa özel bir sağlıklı beslenme programı ile genel amaç çocuğa sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırmak, sağlıklı beslenmeye ilgi duymasını sağlamak, beslenmeyi onun için eğlenceli ve keyifli hale getirmektir. Çocuğun bir spor hekimi veya egzersiz uzmanı tarafından fiziksel aktivitesinin arttırılması, sevdiği sportif faaliyetlere teşvik edilmesi çok önemlidir. Ek olarak psikolog tarafından takip edilecek davranışçı terapi de çok iyi bir destek olabiliyor. Çocuklarda çok ileri düzey obezitelerde gerek duyulduğundadoktoru tarafından ilaç tedavisi de uygulanabilmektedir.
Pandemi Çocuklarda Obezite Görülme Sıklığını Arttırdı
COVID-19 pandemisi nedeniyle okulların kapanması, çocukluk çağı obezitesi salgınını şiddetlendirdi.Çünkü normalde öğrenciler okulda sağlıklı yemek yiyor, egzersiz yapıyor ve düzenli uyuyordu ve bu da obezite riskinin azaltılmasında çok önemli bir rol oynuyordu. Ancak pandemi sırasında evlerde daha uzun süre kalmak çocukların tüm beslenme ve fiziksel aktivite rutinini bozdu. Dünyanın dört bir yanındaki sosyal mesafe ve sokağa çıkma kısıtlamaları, özellikle şehirlerde küçük apartman dairelerinde yaşayan çocukların egzersiz yapmalarını engelledi.Pandemi sırasında yetişkinler daha yüksek kalorili gıdalar (un, pirinç, kraker, cips, soda, şekerli tahıllar ve işlenmiş gıdalar) tüketti; ve tabi ki çocuklar da. Pandemi sırasındaki bu tüketim davranışı, çocukların yüksek kalorili yiyecekleri daha sık ve miktar olarak da fazla tüketmesini artırmıştır.
Baidalve ark. sağlıksız yiyeceklerin, yetersiz fiziksel aktivitenin, çok fazla ekran süresinin ve kısıtlı uykunun çocukluk çağı obezitesi riskini artırdığını kaydetti. Obezitesi olan çocukların ruhsal sorunlar, hipertansiyon, diyabet, ortopedik ve kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları ve kardiyovasküler hastalıklardan muzdarip olma olasılığı daha yüksektir. Pietrobellive ark.çocukların daha az aktif olduklarını ve daha fazla uyuduklarını ve dijital cihazlarda daha fazla zaman geçirdiklerini ve karantina dönemindeçocukların daha fazla meyve, kırmızı et ve şekerli içecekler tükettiklerini ancak aynı miktarda sebze tükettiklerini buldu.
PANDEMİDE AĞIRLIK YÖNETİMİ
Çocuk obezitesinin küresel prevalansı son yıllarda önemli ölçüde artmıştır. Bu nedenle, pandemi sırasında obeziteyi önlemek için çocukların etkili müdahalelere (diyet ve davranış terapisi ve evde fiziksel egzersizler) ihtiyacı vardır. Ancak yanlış müdahaleler olumsuz sonuçlara neden olabilir. Örneğin, Rahmati-Ahmadabad ve Hosseini, obezitesi olan kişiler için yoğun egzersizin tehlikeli olabileceğini, bağışıklık sistemini baskıladığını ve semptomatik dönemde antioksidan üretimini azalttığını savunuyorlar. Bu nedenle hem ebeveynler hem de çocuklar obezite ve buna bağlı diğer sağlık sorunları hakkında bilgilendirilmelidir. COVID-19 pandemisi sürecinde obez çocukların ve sağlık profesyonellerinin ihtiyaçlarının belirlenmesi ve bu çocukların sağlıklı beslenme davranışları geliştirmeleri için bilimsel öneriler dikkate alınmalıdır. Özellikle şu dönemde sosyal hayat tekrar eskisine benzer şekilde geri gelmiş olup çocukların açık havada spor yapmalarına, evlerde uzun süre kalmamalarına teşvik edilmesi çok önemlidir.
Pandemi sürecinde çocukların sağlıklı yaşam tarzını benimsemeleri için doğru kaynakların sağlanması ve ebeveynlerin bu süreçte onlara destek olmaları büyük önem taşımaktadır.
Çocuğun ağırlık denetimini ve sağlıklı & renkli beslenmesini sağlamak için mutlaka Diyetisyen desteği alması sağlanmalıdır.
Uzm. Diyetisyen İpek AĞACA ÖZGER
Kaynaklar:
- Bianca Nogrady, Childhoodobesity: A growingconcern, Nature volume 551, pageS96 (2017)
- Beslenme Ve Diyetetik Güncel Konular ,Prof.Dr.Muhittin Tayfur
- NSCH Interactive Data Query .
- I Lissau, S Czernin, LA Moreno, A Pietrobelli, Fromconceptiontoinfancy—early risk factorsforchildhood obesity (2019)
- K Widhalm, K Schönegger, C Huemer&A Auterith , Doesthe BMI reflect body fat in obesechildrenandadolescents? A studyusingthe TOBEC method, International Journal of Obesity volume 25, pages279–285 (2011).
- Yeni yılda renkli beslenen çocuklar yetiştirin - Aralık 29, 2022
- Okuldan Gelen Çocuğum Ne Yesin? - Eylül 26, 2022
- Pandeminin çocukluk çağı obezitesi üzerine etkisi - Ağustos 24, 2022
Comment here