Balık zehirlenmelerine ve balık alerjisine dikkat!

Şimdi balık yeme zamanı, hem havaların soğumasıyla balıklar yağlandı, lezzetlendi hem de bolca avlandığı için fiyatları daha da ucuzladı. Bu sene palamut bolluğuyla başladık inşallah bereketiyle devam eder. Ancak işin uzmanları palamut sonrası hamsi ve istavrit balıklarının daha az çıkacağını söylüyorlar zira palamutlar hamsi ve istavritlerin çoğunu yemiş. Kasım -Aralık ayında Çinekop, Sarıkanat, Lüfer’in de tadına doyum olmuyor.

Tavası, fırını, ızgarası, buğulaması, fümesi ve birçok çeşidiyle hepsi ayrı bir lezzet, kokusu bile bir başka güzel. Haftada en az 2 kere tüketilmesi tavsiye edilen ve D vitamini, fosfor ve omega 3 içeren önemli sağlıklı bir besin kaynağı.

Ancak balık alerjisi olanlarla ve balık zehirlenmelerine dikkat etmeliyiz. Özellikle çocuklar ve hamileler çok daha dikkatli olmalı.

Genelde yeni yakalanmış ve hemen tüketilen balıklarda zehirlenme olmaz, avlanma sonrası iyi muhafaza edilmeyen, soğuk zincir kurallarına uyulmayan ve yanlış pişirme teknikleri, hijyen kurallarına uymama sonucunda zehirlenme olur. (Üç tarafı denizlerle kaplı güzel ülkemizde ithal taze ve dondurulmuş ürünlerde çok kullanılmaktadır. Özellikle çok sevdiğimiz, damak zevkimize uygun ekmek arası ithal uskumru. İstanbul’a gelipte Eminönü’nde balık ekmek yemeyen yoktur. İthal dondurulmuş balıkları dondurulmuş olarak alırsanız oda sıcaklığında çözündürmeyin, buz dolabınızın 0-4° C bölümünde çözülmesini sağlayın, oda sıcaklığında hızlıca çözünen balıklarda karın bölgesinde bulunan bakteri ve parazitler ete bulaşacağı gibi lezzeti sağlayan yağlar patlayarak deforme olur ve balık tadı saman gibi lezzetsiz olur).

Taze olarak satılan balıklarda yakalama tarihi, son kullanma tarihi gibi etiketler olmadığı için balık alırken iş biz tüketicilere düşüyor. Tezgahlarda günlerce beklemiş veya ithal edilmiş donmuşbalıklardan uygun şartlarda çözündürülmemiş balıklara bir de yanlış pişirme, yanlış muhafaza etme eklenince olanlar oluyor.

Öncelikle balık alırken güvendiğiniz balıkçınızdan balık alın. Peki Taze balık nasıl olur?

Önce balıkla bir göz göze gelin, biliyorsunuz gözler yalan söylemez. Gözlerin yapısı dışa dönük, canlı ve parlak olmalı, sonra parmağınızla balığa bir baskı uygulayın. Parmak iziniz kaybolup eski halinegeliyorsa halen çok taze ama parmak iziniz aynen kalıyorsa bayat bir balıkla karşı karşıyasınızdır demektir. Taze balığın karnı düzdür. Pullu bir balık ise Pulları parlak ve bütün bir görünüme sahip olmalıdır. Çoğunlukla ağız kısmı kapalıdır. Balık tezgahlarında balıkçılar balıkların tazeliğini göstermek için solungaçlarını açarlar, normalde doğal kırmızı olması lazımdır, koyu ve kahve rengi ise sakın almayın (Bir ara basında balık solungaçlarının boyanarak satıldığını okumuşsunuzdur).!

Evinizde veya dışarıda balık yeme sonrası Balık Zehirlenmesi Belirtileri, Nasıl Anlaşılır?

Evinizde veya dışarıda balık yeme sonrası Balık Zehirlenmesi Belirtileri, Nasıl Anlaşılır?
- Balık tüketiminden sonra oluşan karın ağrısı
- Karın ağrısının ardından gelen mide bulantısı ve kusma
- Birden yükselen ateş
- Mide krampı
- Baygınlık
- Baş dönmesi ve halsizlik
- Deride oluşan kaşıntı ve döküntü
- Ağız çevresinde ve parmaklarda uyuşma
- Cildin soğuk suya değmesi halinde yanma hissi
- Şiddetli balık zehirlenmesinde ise şok geçirme hali görülmektedir.

Balık zehirlenmesi tedavisi için belirtileri hissettiğinizde öncelikle sağlık kuruluşuna başvurunuz.

Ayrıca palamut, hamsi, uskumru, kolyoz, somon, ton balığı, torik ve zargana gibi balıkların taze şekilde ve mevsiminde tüketilmesi önerilir. Aksi halde vücutta histamin maddesinin yayılmasına neden olarak zehirlenmeyi meydana getirir. Balıkların bazılarında histidin adı verilen bir aminoasit yer alır. Bu aminoasit bazı durumlarda insanı zehirleyecek konuma gelir.

Yemek için hazırlanan balıklar, hijyenin şartlarda muhafaza edilmez ve pişirilmezse histidin maddesi histamin şeklini alır ve histamin tehlikeli bir maddedir. Histamin vücuda girdiği anda zehirlenme başlar. Eğer fark edilmezse ciddi sorunlar oluşturur. Bilmediğiniz balıkları tüketmeyin, avlamayın zira balıkların bazıları kendiliğinden de zehir içerebilir (İğneli vatoz, Folya balığı, Trakonya balığı, Çuçuna balığı, İskorpit balığı, Rina balığı, Balon balığı, Varsam balığı gibi). Ayrıca Kirli sularda yaşayan balıkların yapısında cıva veya başka ağır metaller ya da çamur bulunabilir. Bu tür balıklar da tüketim için uygun olmadığından zehirlenme durumunu oluşturabilir.

Tüketim için hazırlanan balıklarda zehirli kimyasallar yer arıyorsa, ardından alınan süt ya da yoğurt zehirlenme için meydan oluşturacaktır. Balıklarda histamin maddesi yoğurt ile beraber tüketildiğinde histaminin etkisi daha da şiddetlenir. Bu nedenle birçok kişi tarafından balık ve yoğurt aynı anda tüketilmemesi söylenir.

Balık zehirlenmesi genellikle balık tüketiminin ardından 2 ya da 3 saat içerisinde kendini gösterir. Ardından bu zehirlenme 3 güne kadar devam edebilir. Müdahale edilmediği takdirde belirtileri 2 haftaya kadar kendini gösterebilen balık zehirlenmesinde müdahale edildikten sonra kişi aynı gün içinde normal hayatına dönmektedir.

Balık zehirlenmesi vücutta hızlı bir şekilde enfeksiyon ve mantar üretimine sebep olur. Bu yüzden balık zehirlenmesi meydana geldiği anda müdahale edilmesi önem arz eder. Zehirlenmenin ardından zehirli gıdayı vücuttan atmak gerekmektedir. Bu yüzden kusmak için kişi kendini zorlayabilir ve bu şekilde ilk adımda toksinler vücutta atılabilir. Ardından limonlu su ve su tüketimi arttırılır. Zehirlenme ile birlikte hastaneye başvurulara mide yıkaması yapılabilir ya da serum verilebilir. Zehirlenmenin ardından ise mide yorulduğu için tüketilen gıdalara dikkat edilmelidir. Haşlama sebzeler, elma, muz ve limonlu suyun yanı sıra sulu gıda ve çorba tüketimi de tercih edilmelidir. Zehirlendikten sonra en az 2 gün beslenme düzeni bu şekilde devam etmelidir. Mide eski düzenine döndükten sonra aşırıya kaçmadan ve mideyi yormadan eski beslenme düzenine dönülebilir.

Balık alerjisi isebalıklarda bulunan proteinlere anormal bir bağışıklık sistemi tepkisidir. Balık yiyenlerde ve balıklarla yakın temasta bulunan kişilerde yaygın olarak bulunan bir alerjidir. Balık alerjisinden etkilenen kişilerin temelde, yüzgeçli balıklara alerjisi vardır. Belirli bir balığa alerjisi olan bir bireyin, diğer balıklara da alerjisi olması gerekmez.

Diğer tüm gıda alerjileri gibi, balık alerjisinin birincil nedeni bağışıklık sisteminin arızalanmasıdır. 20.000 yüzgeçli balık türünden herhangi biri tüketilirse, bağışıklık sistemi balık proteinlerini zararlı patojenler olarak algılar ve yabancı istilacılarla savaşmak için İmmünoglobulin E (IgE) antikorlarının üretimini tetikler. Antikorlar, tekrarlayan tüketim sırasında yabancı partiküllere saldırır ve bağışıklık sistemine vücutta alerjik reaksiyonları tetikleyen histaminleri ve diğer kimyasalları serbest bırakması için sinyal verir.Bazı kişilerde, balık pişerken oluşan buhar bile alerjik reaksiyona neden olabilir.

Peki Balık Alerjisinin Belirtileri Nelerdir?

Balık alerjisinin semptomları, alerjik reaksiyonun yoğunluğuna bağlı olarak hafif veya ölümcül anafilaksi olabilir. Hafif semptomların başlangıcı genellikle balık proteinini tükettikten sonra birkaç dakika ila saatler arasındadır. Hafif semptomlar şunlardır:

• Kurdeşen,
• Deri döküntüsü,
• Mide bulantısı ya da kusma,
• Karın krampları,
• İshal,
• Hazımsızlık sorunları,
• Tıkalı / akıntılı burun,
• Baş ağrısı,
• Hapşırma.
Şiddetli anafilaktik* reaksiyonun belirtileri aşağıdaki gibidir:
• Astım veya nefes alma sorunları,
• Kronik hazımsızlık sorunları,
• Kusma,
• Bilinç kaybı,
• Ölüm (bazen).
Anafilaksi*başlangıcı hızlıdır ve bir kişinin ölümüne neden olabilir.

Çocuğunuzda veya kendinizde balık yedikten ya da balığa maruz kaldıktan sonra herhangi bir belirti olması durumunda bir alerji uzmanına gitmeniz gerekir. Balık alerjisi tanısında deri ve kandan bakılan alerji testleri kullanılmaktadır.

(*Anaflaksi Nedir? Anafilaksi, hemen tedavi edilmesi gereken ciddi, potansiyel olarak hayatı tehdit eden alerjik bir reaksiyondur. Bu reaksiyon alerjik bir bireyin Balık, yer fıstığı veya arı sokması gibi alerjisi olan bir nesneye maruz kalmasından birkaç saniye, birkaç dakika sonra ortaya çıkabilir.)

Bilinci bir tüketici/ebeveyn olarak balık alerjine, balık satın alırken ve pişirirken hijyen kurallarına uygun olarak hareket ettiğimiz sürece BALIK tüketmekleyiz. Afiyet olsun.

KAYNAK

https://istanbulalerjimerkezi.com.tr/balik-alerjisi-nedir/

https://drahmetakcay.com/cocuklarda-balik-alerjisi/

BALIK ve OLTA -Ali PASİNER- Kerevitaş, Duran Ofset