Kanatlı eti sektörü 2022 yılında Üretim ve ihracatta büyüme planlıyor

Dergimizin 100.sayısı münasebetiyle, kanatlı eti sektörünün temsilcisi olarak Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Naci KAPLAN ile bir röportaj gerçekleştirdik. Sektörün mevcut durumu ve geleceğe dönük planlarına ilişkin sorularımıza açık yüreklilikle yanıt veren BESD-BİR başkanına teşekkür ederek hemen röportajımızı sizlere sunmaya geçiyorum.

Sayın KAPLAN; TÜİK verilerine göre, kanatlı eti üretim miktarının ilk defa 2017 yılında 2 milyon tonu aştığını, bunu takiben 3 yıllık bir duraksamadan sonra üretimin2021 yılında 2 milyon 300 bin ton seviyesine ulaşmış olduğunu görüyoruz. 2023 yılı için yani, Cumhuriyetimizin 100. Yıl dönümünde sektörün belirlediği bir üretim hedefi var mı, varsa ne kadardır?

Yüce Bey, öncelikle Catering Guide Dergisini 100.sayısı için içtenlikle tebrik etmek isterim. İlkeli bir şekilde senelerdir sürdürdüğünüz yayınınızı, sektörde referans olan mecranızı biz de kanatlı eti sektörü olarak ilgiyle takip ediyor, başarılarınızın devamını diliyoruz.

Beyaz et üretiminde dünyada 10’uncu sırada olan Türkiye kanatlı eti sektörü,2021 yılında bir önceki seneye göre % 5 civarında artış ile 2,3 milyon ton beyaz et üretimi gerçekleştirdi. Bu rakamın % 98’i tavuk eti ve % 2’si hindi etidir.

Son 2 yıldır dünya ve ülkemizde maalesef birçok olumsuz gelişme yaşandı. 2022 yılında da gelişen süreçleri dikkatle takip ediyor ve üretimimizi sektörün tüm olanaklarını kullanarak sürdürüyoruz. İç pazarda turizm sezonu olumlu gelişir, ekonomik şartlar daha uygun hale gelir ve ihracat kısıtlamaları olmaz ise 2022 için % 10 ila 12 civarında büyüme beklentimiz var. Ayrıca Dünya’da da en çok üretilen ve tüketilen et olan kanatlı etinin tahminlere göre önümüzdeki 10 yıl artarakbu liderliği devam edecek.

Başkanım, Dış Ticaret Müsteşarlığı, İhracatçılar Birlikleri verilerine göre, kanatlı eti ve sakatatı ihracat miktarı 2018 yılında 500 bin ton eşiğini aştı. İki yıllık bir duraksamayı takiben 2021 yılında ihracat miktarı %17 artışla 632 bin tona ulaştı. 2023 yılı içinulaşmayı hedeflediğiniz bir ihracat miktarı var mı? Yoksa ne oranda bir artış beklediğinizi bizimle paylaşır mısınız?

Dünya ticaretinde 7’inci sırada yer alan ülkemiz beyaz et sektörü 2021 yılında sizin de belirttiğiniz gibi 632 bin ton ihracat gerçekleştirmiştir. Ülke ekonomisinde büyümenin en önemli faktörlerinin başında üretimin olduğunun bilinci ve sorumluluğu ile önümüzdeki süreçte dünya ticaretinde daha da etkin olmak en önemli önceliklerimiz arasında yer alıyor.Tabii her zaman ilk amaç olarak ülkemizin beyaz et ihtiyacının karşılanması en önemli görevimiz. Ancak sektörün potansiyeli dikkate alındığında;dış ticarette ülkemizin konumu ve entegrelerinkaliteli üretimi ileihracatta gelişen trendi sürdürme beklentimiz bulunmakta. Bunun için yeni pazarlara ve bazı pazarların geliştirilmesine mutlak ihtiyaç var.

İsterseniz biraz da maliyetler üzerinde duralım. Döviz kur artışlarının piliç eti üretim maliyetleri üzerinde çok etkili olduğu bilinmektedir. Kanatlı yemlerinin yaklaşık %70 lik kısmı ithalattan karşılanmakta, soya fasulyesi ithalattaki en büyük kalemi ve yükü oluşturmaktadır. Üretim maliyetini aşağıya çekmede etkili olacağını düşündüğümüz yem hammaddelerindeki ithalat oranının aşağıya çekilmesi için Bakanlık veya sektör bazında yapılan herhangi bir çalışma var mı? Sizce ne yapılması gerekir?

Sektörün en önemli girdisi yemdir. Karma yemin yarısından fazlasını ithal eden bir sektör olarak yem hammaddesi temininde sorun yaşanmaması sektörümüzün birinci önceliğidir. İthal edilen soyada döviz artışı, iç piyasadan karşılanmasına rağmen sürekli artan mısır fiyatı üretimimizi olumsuz etkiliyor. Özellikle son 2 yıldır TMO sektöre desteğini hiç aksatmadan sürdürüyor. Hububat fiyatlarını dengede tutabilmek için çok çaba gösteriyor ancak yaşanan ekonomik süreçte maalesef yeterli olmuyor.

Geçirdiğimiz pandemi, Rusya-Ukrayna krizi vehersene kendini daha çok belli eden iklim değişikliği tarımsal üretimde baskı yaratıyor. Ülkeler daha korumacı politikalara yöneliyor, bu da dünya ticaretinde arz/talep dengesini değiştirerek ürün fiyatlarını etkiliyor. Bundan dolayı stoklama ve piyasa takibi stratejik bir hal aldı. Bu nedenle de yem hammaddesi ithalatını azaltacak önlemleri ele alacak çalışmaların bir an önce ele alınması gerekmektedir. Tarımsal dış ticaret politikası, vergi oranları gözden geçirilmelidir. İthalat kararlarının zamanında alınması sağlanmalı bu sayede oluşabilecek olan kayıplar en aza indirilmelidir. Dernek olarak Bakanlığımıza sektörün yaşadığı sorunları sürekli aktarıyor ve iş birliği olanaklarını kendilerine sunuyoruz.

Yemek sanayicilerini ilgilendiren diğer bir konu da kırmızı et üretiminde yaşanan sıkıntılar nedeniyle et fiyatlarının zirveye tırmanmasının yarattığı krizin nasıl çözüleceğidir. Bu durumda kırmızı et tüketiminin olumsuz etkilenmesi kaçınılmaz görünmektedir. Diğer taraftan hem beslenme, hem de ekonomik açısından piliç eti tüketimi gittikçe önemini artırıyor. Ekonomik krizin, nüfusun yarıdan fazlasının alım gücünü düşürdüğü günümüzde sizce piliç eti tüketimi ve fiyatları nasıl etkilenecek ve nasıl dengelenecektir?

Sayın CANOLER, gıda konusu insan yaşamının bireysel, sosyal, kültürel, ekonomik ve ekolojik alanlarının tümüyle yakından ilişkilidir. Şu an Dünya ve ülkemiz çoklu kriz dönemi yaşıyor. Bu dönem üreten için de tüketen için de gerçekten zor geçiyor. Tavuk ve hindi eti ise halk sağlığı için temel gıda ürünlerinin başında geliyor. Tüm yaşanan sorunlar ve bir süredir üretimin her aşamasında artan maliyetler karşısında hala en büyük amacımız ve çabamız; Türk halkının, gelişmiş ülkelerdeki hayvansal protein tüketim seviyesine ulaşmasını ve sağlıklı beslenmede en önemli yer tutan hayvansal protein kaynağı olarak beyaz etin ulaşılabilir veentegrasyon modeli ile üretim yapan bir sektör olarak maliyet düşürücü etkisi ile en ekonomik gıda olma özelliğini korumasını sağlamaya çalışıyoruz.

Sayın KAPLAN, Sosyal medyada çok sık gündeme gelen, kanatlı etlerinde hormon, antibiyotik kalıntısı ve GDO lu yem riski tartışmaları konusunda ne söylemek istersiniz.

BESD-BİR olarak senelerdirmedyada kaynağı belli olan ve/veya olmayan yanıltıcı birçok bilgiyi takip ederek sektörümüzün doğrularını halkımıza anlatmak için çok çaba sarf ettik, etmeye de devam ediyoruz. Yazılı ve görsel medyada yer alan ve hiçbir bilimsel dayanağı olmayan, ancak netice itibariyle toplumu yanlış bilgilendirmeye neden olan açıklamalar, sektörümüze ciddi zararlar vermiştir. Bu durum yalnız sektörümüzle sınırlı kalmamakta, gıda üreten her sektörü de kapsamaktadır.

Gerek sosyal medya kaynaklarını kullanarak, gerek kongreler düzenleyerek gerekse birçok ilgili kongrelere katılarak farklı meslek gruplarına sağlıklı, güvenilir beyaz et üretiminin gerçeklerini bilim ışığında toplumumuza anlatıyoruz.

Bu konuda pandeminin bizim sektörümüze bir katkısı olduğunu söyleyebiliriz. Konunun uzmanı olmayan, kamuoyunu akademisyen kimliği ile işgal ederek, reyting alma uğruna bilim dışı konuşarak bilgi kirliliğine sebep olan bazı kişiler vardı. Bu şahıslar zaman zaman konuşmalarında sektöre zarar veren açıklamalar yapıyordu. Salgın döneminde de yanlış bilgi verdikleri ortaya çıktı. Bundan dolayı bu şahıslar birçok mecrada çok ciddi eleştiri aldı ve yok sayıldılar. Özellikle, Covid-19 pandemisisüresince tüm toplumlar gibi bizim halkımızında tarımın ve gıdaya ulaşmanın önemini daha iyi anladığını düşünüyoruz.

Başkanım, BESD-BİR derneğinin Kanatlı Eti Üreticileri Birlikleri ve Merkez Birliği ile ilişkileri konusunda ne söylemek istersiniz?

Yüce Bey, kanatlı eti yetiştiricileri ile entegre firmalar birbirinden ayrı düşünülemez. Örgütlenme konusunda olumlu düşündüğümüzü, bir sivil toplum örgütü olarak her zaman dile getiriyoruz. Ancak, beyaz et sektörünün geleceğini riske atacak ve halkın beyaz ete ulaşımını engelleyecek her türlü faaliyete karşı duruşumuzu göstermeye devam edeceğiz.

BESD-BİR Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Naci KAPLAN’a,Dergimize yaptığı açıklamalar ve kanatlı eti sektörünün gelişmesi için sarf ettiği gayretler nedeniyle teşekkür ediyor, çalışmalarında başarılar diliyoruz.