Gıda sektöründe satın alma mühendisliğinin önemi

Her sektörde olduğu gibi Gıda Sektöründe de şirketlerin artık kar etmelerinin yolu satın alırken de kazanmaktan geçiyor.

Daha düne kadar genelde şirketlerde satın alma pozisyonlarında şirket patronun veya müdürlerinin yakınları veya en güvendiği kişiler bu pozisyonlarda görev alıyorlardı. Ancak mühendislik formasyonu olmayan bu kişiler en kaliteli ürünü en ucuza ve en uygun ödeme şekillerinde temin ettiklerinde başarılı sayılıyorlardı. Ancak yapılan en ufak bir hata şirkete büyük maddi ve manevi zararlar vermeye başlayınca bu pozisyonlara tecrübeli insanlar daha sonra da mühendisler aranmaya başlandı. Zira bir ürünü en ucuza temin etmenin yanı sıra ürünün teslim tarihi, lojistik, sürekliliği, kalite ve birçok parametre öne çıkmaya başladı. Koltuklarında oturup “şu kadar ton ürün alacağız, kaç para, şu kadara olmaz mı“diye sorma devri bitti.

Ancak genelde satın alma mühendislerinin yapmış olduğu işleri herhangi bir uzman satın almacı gerçekleştiremez çünkü bu işte sadece satın almacı olmak yetmez aynı zamanda malzemeyi tanımalı ve mühendislik altyapıya sahip olmanız gerekmektedir.

Gıda sektöründeki satın almacılarında Gıda Mühendisi olması gerektiğini düşünenlerdenim. Zira Gıdanın özelliklerini bilmeyen başka branştaki mühendislerin başarılı olması beklenemez. Ancak gıda mühendislerinin de satın alma konularında daha fazla eğitim almaları gerekir. Zira bu pozisyona talip olanlar her ne kadar ar-ge, ürün geliştirme, mesleki mühendislik işlerinden uzak kalsalarda ileride kendi işlerini kurmak için büyük avantaj sağlarlar.

Her sektörde olduğu gibi Gıda Sektöründe de satın alma mühendisliğinin önemi her geçen gün artıyor. Şirketler bu pozisyonda mühendis çalıştırmazlarsa farkında olmadan büyük sorunlar yaşıyorlar. Genelde güven probleminden dolayı şirket sahiplerinin yakınları veya kendileri bu pozisyonlarda görev alıyorlar.

Şirketin ürettiği ürünün hammaddesinin tedariğinden, ürünün yapılış aşamasına ve sonunda da müşteriye ulaşmasına değin süren karışık ve zor bir süreç aslında bu. Oturmuş bir satın alma süreci bu karmaşık sistemi, şirket için avantaj haline getirebilir.”Bu sözler, tedarik zinciri yönetimi konusunda dünyaca ünlü uzmanlardan Prof. Dr. Douglas Lambert’e ait. Ona göre, şirketler artık sadece pazarlama ve satış departmanlarına yatırım yaparak rekabette öne geçemeyeceklerinin bilincinde. Bu nedenle de satın almaya ve satın alma yöneticilerine daha fazla önem veriyorlar.

Türkiye’de de satın alma departmanlarının önemi giderek artıyor. Uzmanlara göre ise bunun nedeni, para çıkışı gibi görülen satın alma sürecinin maliyetlerde büyük avantaj yaratacak bir süreç olabileceğinin anlaşılması. İşte bu nedenle bu süreci yöneten satın alma patronları şirketler için kritik önem taşıyor. Hatta onlar artık “paranın esas patronları” olarak görülüyor. Satın almacıların en büyük amacı ise tüm masrafı çıkardıktan sonra aradaki brüt kârdan şirkete para kazandırmak.

Şirketler de bu pozisyonlarda yer alacak kişilere özel önem veriyor. Satın alma yöneticilerinin stratejik düşünebilen, işin detaylarını analiz eden, maliyet avantajı yaratacak ve değişik alternatifler sunabilen kişiler olmasını istiyorlar.(1)

Peki Satın Alma Mühendisi Ne Demek?

Satın alma mühendisi; araştırma yetenekleri güçlü olan, teknik bilgisi ile şirketlerin pazarlık ve satın alma süreçlerini iyi yönetebilen, alınacak malzemenin fiyatını, kalitesini ve lojistiğini planlayan kişiye verilen mesleki unvandır. (2)

Şirketlerin ihtiyacı olan hizmet ya da ürünlerin satın alma süreçlerini başlatan ve sonuçlandıran satın alma mühendisinin görev tanımı şunları kapsamaktadır;

Satın alınacak ürün ya da hizmetlerin teknik özelliklerine hakim olmak, her ürün için Teknik Şartname hazırlamak.
Satın alma sözleşmeleri hazırlamak,
Piyasa fiyat araştırması yapmak,
Maliyet hesabı yaptıktan sonra tedarikçi firmalardan fiyat teklif almak,
Fiyatları kur üzerinden hesaplamak,
Satın alınacak olan ürün ya da hizmetin lojistiğini kimin karşıladığına dikkat etmek,
Garanti koşullarına ve satın alınan ürünlerin garanti süresine dikkat etmek,
Fiyat tekliflerini inceleyip doğru tercihi yapmak,
Ödeme koşullarını araştırmak,
Teknik parçaları bilerek ona uygun ürün araştırması yapmak,
İşletme ve finansal yönden güçlü analizler yapmak,
Satın almadan kullanılacak stratejilere karar vermek,
İhaleye girilecek dosyaları hazırlamak.

Satın alma mühendisi olmak için gerekli kişilik özellikleri şu şekildedir: