Mesleki Ve Ahlaki Deformasyon, Metal- Mental Yorgunluk

Bir yılı daha geride bırakıyoruz; kimi zaman tatlı, kimi zaman acı anılarla… Bu süreçte işinden memnun olmayan, iş değiştiren veya ayrılmayı düşünen pek çok insan olmuştur. Hepimiz, “Ah bir emekli olsam, neler yapacağım, nerelere gideceğim!” diyenleri sıkça duymuşuzdur.

Zaman hızla akıp gidiyor ve herkes kendi hayat mücadelesini sürdürüyor. Ülkemizin ve dünyanın mevcut olumsuz koşullarıyla birleşen iş hayatındaki sorunlar, yaşamı daha da zorlaştırıyor. Savaşlar, hastalıklar, ekonomik sıkıntılar, iklim değişiklikleri, ailevi problemler ve kötü yönetimler, sanki dünyanın sonuna yaklaşıyormuşuz hissi uyandırıyor. Bu olumsuzluklar hayatımızdaki pek çok şeyin deforme olmasına neden oluyor.

Deformasyon Nedir?

Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre, “deforme olmak” bir şeyin şekil veya biçiminin bozulması anlamına gelir. Ayrıca kötüye gitmek, olumsuz yönde değişmek gibi anlamlar da taşır. Fransızcadan dilimize geçen bu terim, fiziksel ve manevi durumlar için de kullanılabilir.

İnsanoğlu doğar, büyür, yaşar ve ölür. Bu süreçte fiziksel ve ruhsal sağlığını koruyabilen bir insan, mutlu bir yaşam için önemli bir adım atmış demektir. Eğer iyi bir aileye, dostlara, bir mesleğe ve işte huzura sahipseniz, kendinizi şanslı sayabilirsiniz.

Mesleki Deformasyon

Mesleki deformasyon, uzun süreli yoğun ve stresli çalışma neticesinde kişinin fiziksel, duygusal ve davranışsal olarak tükenmesi, duyarsızlaşması ve motivasyonunu kaybetmesi durumudur. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) bunu “Tükenmişlik Sendromu” olarak tanımlamıştır. Bu durum, zihinsel, fiziksel ve psikolojik etkilerle kendini gösterebilir.

Bir araştırmaya göre, mesleğinde 10 yılı geride bırakmış olanların mesleki deformasyona uğrama riski %40 daha fazladır. Bu nedenle büyük şirketler ve kurumlar, yöneticilerini belli aralıklarla değiştirme eğilimindedir. Mesleki körlük ve alışkanlıkların önüne geçmek için bazı meslek gruplarında tayin ve rotasyon uygulanmaktadır.Bütün meslek grupları ve hatta siyasi hayatta da yaşı oldukça ilerlemiş insanların gençlere bir nebze yol açıp hem de 2. baharlarını yaşamaları ve danışman olarak hizmet vermeleri bir nebze bu sorunlara çözüm olacaktır.

Mesleki deformasyonun belirtilerine bir bakalım:

Mesleki Bağımlılık: İşle aşırı özdeşleşme ve özel hayata yabancılaşma.
Sürekli Stres: Yoğun iş temposunun sebep olduğu endişe ve kaygı hali.
Empati Kaybı: İnsanlarla ilgili mesleklerde çalışanların zamanla empati yeteneğini kaybetmesi.
Aşırı İş Takıntısı: İşe aşırı odaklanma, sosyal yaşamın ve ilişkilerin olumsuz etkilenmesi.

Ahlaki (Etik) deformasyonla da ilişkisi olan bu durum tüm insani değer yargılarımızın günden güne erimesi, kaybolması, vicdanların susması, sanat, teknik, siyaset veya kültürel tüm değersel alanlarda bir yabancılaşma veya zayıflama neden olmaktadır. Bu konu da ayrıca irdelenmesi gereken önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.

Ahlaki Deformasyon ve Metal-Mental Yorgunluk

Mesleki deformasyon yalnızca kişiyi değil, toplumun değer yargılarını da etkileyebilir. Ahlaki deformasyon, insani değerlerin zayıflaması ve vicdanların körelmesiyle kendini gösterir. Günümüzde sıkça karşılaştığımız savaşlar, ekonomik krizler ve toplumsal sorunlar, bireysel ve kolektif yorgunluğu artırmaktadır.

Metal yorgunluğu, genellikle metal malzemelerin zamanla dayanıklılığını kaybetmesi için kullanılsa da bu kavram insanlara da uyarlanabilir. İnsanlar, fiziksel olarak sağlıklı görünseler bile ruhsal olarak yorgun düşebilirler. Bu durum, “metal-mental yorgunluk” olarak tanımlanır ve uzun süreli stres ve yoğunluk altında çalışmanın sonucudur.

Metal-Mental Yorgunluğun Belirtileri:

Düşünsel Yorgunluk: Karar alma ve problem çözme süreçlerinde zorlanma.
Konsantrasyon Eksikliği: İşe odaklanmakta güçlük çekme.
Duygusal Aşırılıklar: Sinirli, gergin ya da depresif davranışlar.
Kronik Yorgunluk: Fiziksel dinlenmeyle geçmeyen bitkinlik hissi.

Günümüzde sıklıkla rastlanılan kronik yorgunluk insanların kendini sürekli olarak mutsuz, bitkin ve halsiz hissetmesine sebep olurken; yeterince dinlenilmesine rağmen de geçmeyebilir. Çünkü çoğu zaman sürekli yorgun hissedilmesinin sebebi fiziki sorunların dışındaki nedenlere bağlıdır. Dolayısıyla bedensel istirahate rağmen yorgunluk hissi devam eder.

İkisi Arasındaki Bağlantıyı ise şöyle yorumlayabiliriz:

Mesleki deformasyon ve mental yorgunluk genellikle bir arada görülür. Mesleki deformasyon, kişilerin işlerine duyduğu aşırı bağlılık ve monotonluk, mental yorgunluğa yol açabilir. Örneğin, bir kişi işindeki sürekli stres ve yüksek talepler nedeniyle zihinsel olarak tükenmiş hissedebilir, bu da işine yönelik olumsuz bir bakış açısına ve mesleki deformasyona yol açabilir.

Peki, Neler Yapabiliriz?

Mesleki deformasyon ve metal-mental yorgunluk, farkındalık yaratılarak önlenebilir. İşte bazı öneriler:

İş-Yaşam Dengesi: İş ve özel hayat arasında sağlıklı bir denge kurmak(Özellikle ülkemizde sevmediği işi yapan veya istemediği bir okuldan mezun olup isteksiz veya başka branşta çalışmak isteyenler).
Düzenli Molalar: Yoğun tempoda ara vermek ve zihni dinlendirmek(Tatil günlerinde çalışmak zorunda olan meslek grubları veya fazla mesai yapmak zorunda kalınan işlerden uzak kalmak).
Fiziksel Aktivite: Egzersiz, yürüyüş veya hobi faaliyetleriyle zihin ve beden sağlığını desteklemek(Toplu halde piknik yapmak, sinemaya, tiyatroya, konserlere gitmek, spor etkinlikleri düzenlemek).
Destek Almak: Profesyonel danışmanlık veya sosyal destek mekanizmalarından faydalanmak(Dost ve arkadaşlarla iletişimi çoğaltmak, büyüklerin tecrübelerinden yararlanmak, profesyonel destek almak).

Unutulmamalıdır ki, bu sorunlar ihmal edildiğinde daha ciddi psikolojik ve fiziksel sorunlara yol açabilir. Herkesin daha sağlıklı, mutlu ve huzurlu bir yaşam sürdürebilmesi için farkındalık oluşturulması büyük önem taşır.

2025 yılının sizlere ve sevdiklerinize sağlık, huzur ve başarı getirmesini temenni ederim.

KAYNAKLAR

Öztoprak, M., & Aydoğan, Z. F. (2023).Öğretmenlerin İş Tükenmişliği ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İşgören Performansları Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Erzurum Teknik ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 57–79. Araştırma Makalesi | ResearchArticle DOI: 10.29157/etusbed.1312419

https://www.milliyet.com.tr/egitim/mesleki-deformasyon-nedir-mesleki-deformasyon-nasil-olur-6514041#:~:text=Bir%20ki%C5%9Finin%20uzun%20bir%20za

https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/cuneyt-ulsever/insanlarda-metal-yorgunlugu-10002964

https://www.sozcu.com.tr/metal-yorgunluk-nedir-ne-anlama-geliyor-wp2308452

https://hidoctor.health/blog/mental-yorgunluk-nedir-yorgunluk-nasil-gecer/

https://www.medyagazete.com/makale/metalmental-yorgunlugu-nedir-ne-anlama-gelir-3519

https://www.youtube.com/watch?v=6WXs-X3sONo