Anadolu insanının kutsalıdır ekmek. Dini değerleri gibi, bayrağı, silahı, namusu ve şerefi gibi… Üzerine yemin edebileceği değerlerinden birisidir. Gözüne götürüp, bu nimet gözümü kör etsin ki diye başladığı yeminin temel inancıdır. En ufak kırıntısı bile yer düşse, bırakınız çiğnemeyi üzerinden dahi atlamaz ekmeğin.
Kültüründe vardır, deyimlerinde atasözlerinde vardır. Ekmek teknesi der, ekmek kapısı der; kanaatkârlığını ifade etmek için soğan ekmek yer, şükrünü dile getirmek için akşam eve bir ekmek götürebildiğini söyler. Cömertliği, bir dilim ekmeği paylaşmakla anlatır. Ağırbaşlılığı ise, eline vur ekmeğini al sözüyle tanımlar. Ekmekli adam, ekmeği yenecek adam gibi daha onlarca kavram sayılabilir içinde ekmek geçen ve ekmeğin kutsiyetini anlatan. İşi gücü varsa, eli ekmek tutuyor denir.
Geçmişte ekmek evlerde yapılırdı. Yörede yetişen tahıl değirmenlerde öğütülüp un yapılır sonra da tandırda, saçta, fırında ya da kuzinelerde pişirilir sıcak aile ortamlarının sıcak lezzeti olurdu. Anadolu’da buğday ekmeği, Karadeniz’de mısır ekmeği yenirdi. Şehirleşme ve kent yaşamı bu kültürü ortadan kaldırdı. Yerine şehirlerde dev sanayi fırınlarında pişirilen ekmekler geldi. Ancak ülkemiz insanı bu kutsal yiyecekte kendine has lezzetlerin peşini bırakmadı. Bir yanda kalabalık şehir nüfusuna yetecek ekmeği üreten fabrikalar diğer yanda geleneksel lezzetleri koruyarak adeta markalaşan yerel ekmekler var artık.
Bunlardan birisi de Çavuşlu Ekmeği’dir. Üretildiği yörenin adıyla anılan bir ekmek Çavuşlu Ekmeği… Uzun süre bayatlamayan özelliği, süngerimsi dokusu, parlak görünümü, doğal taş fırınlarda odun ateşiyle pişirilmesi en büyük özelliği bu ekmeğin. Bir de ekşi maya denilen maya ile mayalanması.
Çavuşlu Giresun ilinin Görele ilçesine bağlı küçük bir belde. Öncelikle türküleriyle meşhur bir yer. “Çavuşlu diye diye düştüm yollara düştüm” sözleriyle bilinen bu kıvrak ezgiyi bilmeyen yoktur. Çavuşlu’ lu TRT saz sanatçısı Ömer Akpınar bu ve daha birçok türküyü derleyip repertuara kazandırmıştır.
Bu şirin beldenin bazı tarihi özellikleri de vardır. Giresun Ayanı ve daha sonra 1791 yılında Trabzon Valiliği yapan Kuğuzade Süleyman Paşa Çavuşlu’ ludur ve mezarı Çavuşlu’dadır. 1481- 1510 yılları arasında Trabzon Valiliği yapan Yavuz Sultan Selim’in dinlenmek için zaman zaman Çavuşlu’ya geldiği anlatılır.
Bugün Çavuşlu, adıyla markalaşan ekmeğiyle tanınan bir beldedir. Çavuşlu Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan 16 Kasım 2020 tarihinde coğrafi işaret alarak ekmeğinin kalite ve markasını resmen tescillemiştir. Çavuşlu mahalleleriyle birlikte nüfusu 2500 civarında olan bir yerleşim yeridir. Bütün beldeye 1 veya 2 fırın yetecekken bugün Çavuşlu’da 10 fırın üç vardiya sistemiyle ekmek üretiyor.
Çavuşlu Ekmeği’nin büyük bir bölümü şehirlerarası otobüslerle belde dışına götürülüyor. Yolcu otobüsleri Çavuşlu’da durmadan geçmiyor. Yolcular gittikleri yerlere hediye olarak Çavuşlu Ekmeği götürüyorlar. Ekmek yapımı beldenin ekonomisini ayakta tutan en önemli faktör olarak kayda geçiyor.
Çavuşlu Ekmeği’nin en büyük özelliği uzun süre bayatlamıyor olması. 7 ile 10 gün kadar tazeliğini koruyor. Hatta durdukça daha da lezzetli bir hal alıyor. Bunu da özellikle ekşi maya denilen ve bir gün öncesinin hamurundan elde edilen maya ile sağlıyorlar. Kimyasal maya kullanılmıyor. Ekşi maya ile yoğrulan hamur yeterli süre bekleyip iyice mayalandıktan sonra pişiriliyor.
Çavuşlu’ lu fırıncılar kalitesine güvendikleri unları kullanıyorlar. Yörenin doğal kaynak sularıyla yoğrulan hamurlar odun ateşiyle kızdırılan doğal taştan yapılmış fırınlarda pişiriliyor. Odun ateşi ve taş fırınlar ekmeği ne çok pişirip haşlıyor ne de çiğ bırakıyor. Ekmekler tam kıvamında pişiyor. Dış görünümü parlak ve içyapısı sünger gibidir Çavuşlu Ekmeği’nin. Üst kalınlığı 2-4 mm, alt kalınlığı 4-6 mm olarak pişiyor. Suyundan fırınına kadar her malzemenin doğal oluşuna bir de yöre ekmek ustalarının deneyimini katınca ortaya bu özel lezzet çıkıyor.
Coğrafi işaret alınarak kalitesinin tescillenmesi yörenin ekonomik anlamda daha da canlanacağı anlamına geliyor. Satışlar artacak, fırın sayıları çoğalacak ve bu da başta istihdam olmak üzere Çavuşlu’ya ekonomik katkı sağlayacaktır. Bir gün türküde geçtiği gibi, Çavuşlu diye diye yollara düşüp bu şirin beldeden geçerseniz; aklınızda bulunsun, burada çok özel bir ekmek üretiliyor ve vitrinlerde alıcılarını bekliyor.
- “Kalıcı olmalı ve istihdam yaratmalı”Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Işın Çelebi - Nisan 23, 2024
- Kutlu Olsun - Nisan 23, 2024
- “8. Gıda Güvenliği Kongresi”nde Yeni Gıda Güvenliği Riskleri ve Birbirinden Önemli Konular Ele Alınacak… - Nisan 22, 2024
Comment here