İhracat kısıtlaması ne durumda

Ticaret Bakanlığı’nın Nisan ayı sonundaki açıklamasını hatırlayalım.“01 Mayıs 2024 tarihinden itibaren 31 Aralık 2024’e kadar, aylık bazda azami 10 bin ton, toplamda yılsonuna kadar 80 bin ton olacak şekilde tavuk eti ihracatına kısıtlama” getirilmişti. Kısıtlamanın amacı ise “. . . Yapılan analizler sonucupiyasada tüketici refahının korunabilmesi için arz yönlü sıkıntılara mahal verilmemesini teminen söz konusu ürün ihracatına yönelik bir takım düzenlemeler yapılması gerekliliğini ispat etmiştir” şeklinde izah edilmişti. Bu açıklama sonrasında ilgili Bakanlıkla sektör temsilcilerinin yaptığı görüşmelerde edinilen“tavuk ayağı, tavuk sakatatı, hindi eti, diğer ileri işlenmiş kanatlı eti vb” kalemlerin ihracat kısıtlamasının dışında bırakıldığı bilgisi konuya netlik kazandırmıştır.

Tavuk eti ihracatı kısıtlaması Ağustos ayı sonunda 4 ayını tamamladı. Ege İhracatçılar Birliği (EİB) ve Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği (BESD-BİR) verilerine göre, 2024 yılı ilk 8 ayının ihracat sonuçları belli oldu. Ben de bu verileri inceleyerek Mayıs ayının başından Ağustos ayının sonuna kadar olan dönemde ihracat kısıntısı uygulama sonuçlarını,2023 yılı ilk 8 ay ihracatı ile mukayese ederek değerlendirdim.Benim burada verdiğim rakamlar EİB ve BESD-BİR den alabildiğim bilgilerde yer alan detaylarla sınırlıdır. Ayrıca, Bakanlığın tavuk eti ihracat kısıtlamasına giren ve girmeyen kalemler konusunda yeterli açıklama yapılmadığı için de benim belirlediğim rakamlarla Bakanlığın belirlemelerinde bir miktar fark olabileceği ihtimalini göz ardı etmemenizi temenni ediyorum.

Tavuk Eti İhracat Kısıtlaması Bakımından 2024 Yılının 2023 Yılı İle Mukayese Tablosu

*İhraç Zamanı*	*01 Ocak–30 Nisan*	*Fark %*	*01 Mayıs–31 Ağus.*	*Fark %*
*2024*	*120.630*	*– 2*	*75.286*	*– 40*
*2023*	*123.684*		*126.025*

2024 yılının kısıtlama olmayan 01 Ocak-30 Nisan döneminde tavuk eti ihracatı 2023 yılının aynı dönemine göre %-2 daha düşük gerçekleşmiştir.
İhracat kısıtlaması uygulanan 2024 yılının 01 Mayıs-31 Ağustos döneminde ise ihracatımız 2023 yılına kıyasla %-40 düşmüştür.
Ticaret Bakanlığı’nın kararı gereği 31 Aralık 2024 tarihine kadar 8 ay devam edecek kısıtlamanın 4 aylık ilk yarısında,tavuk eti ihracat kaleminin yaklaşık 51 bin tonluk kısmı iç pazarda kalmıştır.

Kısıtlamanın etkisini daha net gösterebilmek amacıyla hazırladığım, 2024 ve 2023 yıllarının ilk 8 ayında, çiğ tavuk eti kaleminde, aylar itibariyle gerçekleştirilen ihracat miktarlarının yer aldığı tabloyu dikkatlerinize sunuyorum.

Kaynak:EİB ve BESD-BİR verileri.

Aylık ihracat rakamları ihracat kısıtlamasının 4 aylık sonuçlarını net biçimde ortaya koymaktadır. 2024 yılına ait eğrinin kırmızı renkli bölümü kısıtlama uygulaması dönemini göstermektedir. Mayıs, Haziran, Temmuz aylarında sıkı bir kısıtlama uygulanmasına çalışıldığı, Ağustos ayında kısıtlama tedbirlerinin büyük oranda azaltıldığı gözlenmektedir.

Kısıtlama tedbirlerinin Bakanlık Kararında ifade edildiği şekilde 31 Aralığa kadar devam etmemesini bundan önceki köşe yazımda temenni etmiştim. Sanırım öyle de oldu. İlk 3 aylık kısıtlamada Bakanlıkça amaçlanan hedefe ulaşılmış olmalı ki Temmuz ayında “aylık bazda azami 10 bin ton” ihracat sınırının Bakanlık tarafındangözardı edildiği kanaatinde olduğumu söyleyebilirim.

IRAK Tavuk Eti Gümrük Vergisini 25 kat artırıyor

Bilindiği üzere kanatlı eti ihracatımızın yaklaşık %60’ı Irak’a yapılmaktadır. Son günlerde medyada Irak’ın Ülkemizden yapacağı kanatlı eti ithalatına uyguladığı gümrük vergisini 25 kat artırdığıyolunda haberleryer almıştır. Bu haber üzerine yaptığım araştırmada, Kuzey Irak yönetiminin kendi tavuk eti üreticilerini korumak ve gelişmesini sağlamak amacıyla ithalatta geçmişte de bu tür tedbirlere başvurduğu anlaşılmaktadır. Mevcut durumda bir kısım tavuk etine %1, diğerlerine %25 oranında gümrük vergisiuygulanmakta iken yeni alınan kararla, kanatlı etleri ithalatının tamamına %25 vergi oranının uygulanması söz konusu edildiği öğrenilmiştir.

Değerli okurlarım, kanatlı eti ihracatımız gün geçtikçe zorlaşmaktadır.Değişen iç ve dış koşulları aşabilmek için yeni çözümler bulmak kolay olmayacaktır. İçinde bulunduğumuz ekonomik krizin yaşanan birçok zorluğun ana sebebi olduğunu söylemek yanlış olmaz.Kanatlı sektörümüz oldukça güçlü ve çok deneyimlidir. Bu özelliğine dayanarak yaşanan sıkıntıları aşma şansına sahip olduğuna inanıyor, başarılarının devamını diliyorum.