Enflasyonun yükseklerde seyretmesi, maliyetlerin sürekli artması, tüketicinin alım gücünün giderek azalması gibi çok önemli ve ağır baskılar altında dahi tavukçuluk sektörü üretimde istikrarı korumayı inatla sürdürmektedir. Yumurta üretimimiz bir önceki yıla kıyasla, 2022 yılında %2,6,2023 yılında %4,2 ve2024’de %2,5 artmıştır. Ekonomik koşullardaki olumsuzluklar daha çok yumurta ihracatında etkisini göstermiş, 2022 yılında %1,1artarken, 2023 yılında %-6,9 ve 2024’de %-4,1 azalmıştır.
Yumurta üretimi:
Yedi yıllık yumurta üretimive ihracat miktarları “Grafik 1.” de gösterilmiştir. Grafikte yer alan üretim rakamlarına köy tavukçuluğu yumurtaları dahil değildir.
Yumurta üretimi TÜİK verilerine, ihracat rakamları ise Ege İhracatçı Birlikleri verilerine dayanan
Grafik 1.incelendiğinde görüleceği üzere;
- 2019 yılında üretim %1,3artmış,
- 2020-21 yıllarında üretimde sırasıyla %-0,6 ve -2,5 oranlarında düşmüştür.
- 2022-23yıllarında iseüretim miktarıyine sırasıyla %2,6 ve %4,2 artmıştır.
- 2024 yılında üretim artışı %2,5 olmuştur.
Not: 1)Köy tavukçuluğu yumurtalarıdahil değildir.
2)Üretim TÜİK verileri
3)İhracat Ege İhracatçı Birlikleri verileri
Yumurta ihracatı:
Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) verilerine göre yumurta ihracat miktarları (1 kg=16,5 adet yumurta) tarafımdan adet olarak hesaplanarak Grafik 1. de yumurta üretim miktarıyla bir arada gösterilmiştir. Bu tabloda yer alan ihracat miktarları,
1-Tavuk yumurtaları (etçi damızlık-kuluçkalık)
2-Tavuk yumurtaları (yumurtacı damızlık-kuluçkalık)
3-Tavuk yumurtaları (diğer damızlık-kuluçkalık) yumurtalar ile
4- Tavuk yumurtaları (sofralık)
5- Diğer yumurtalar (taze)
6- İşlenmiş yumurta
Olmak üzere 6 kalemin toplamından ibarettir.
Damızlık ve kuluçkalık yumurta ihracat kaleminin, sofralık yumurta ihracat kalemi ile adeta yarışa girdiği durum Grafik 2. de açıklıkla görülmektedir. Şöyle ki;
- İhraç edilen yumurta miktar toplamı içinde 2018 yılında yaklaşık %6 kadarını damızlık ve kuluçkalık yumurta kalemleri teşkil ederken bu oranın 2021 yılında %15’e, 2024 yılında da %24’e yükseldiğini görüyoruz.
- Damızlık ve kuluçkalık yumurtanın esas sıçramayı değer sütununda yapmış, ihracat toplam değerinin 2018 yılında %19 kadarı damızlık kuluçkalık ihracatından gelirken 2024 yılında bu oran %60’a ulaşmıştır.
- Sofralık yumurta son altı yıla kadar ihracat miktarının yaklaşık %95’ini işgal ederken 2024 yılına gelindiğinde %75 gerilemiştir. İhracat değerinde ise bu gerileme %80’den %40’a düşerek gerçekleşmiştir.
2024 yılı yumurta ihracatı, 2023 yılı ile karşılaştırdığında durum şöyledir;
- 2024 yılı genelinde ihracat miktarı %-4,4 düşerken, değeri %11,6 artmıştır. Toplam ihracat değerindeki bu artışın, damızlık ve kuluçkalık yumurta ihracat miktar ve değerindeki artıştan kaynaklandığını söyleyebilirim.
- Etlik damızlık-kuluçkalık yumurta miktarda %29, değerde %85,
- Yumurtacı damızlık-kuluçkalık yumurta ihracatı miktarda %7, değerde %57 artmış,
- Diğer damızlık – kuluçkalık yumurta ise miktarda %-27, değerde %-22 düşmüştür.
- Sofralık yumurta ihracatı miktarda %-5, değerde %-19 azalmıştır.
- İşlenmiş yumurta miktarda %21, değerde %27 artmış durumdadır.
Kaynak:Ege İhracatçı Birlikleri
İncelemeye aldığımız 2018 – 2024 arası son yedi yıllık yumurta ihracatıdöneminde 2024 yılı, ihracat miktarı en düşük, değeri en yüksek seviyelerde gerçekleşmesi nedeniyle özel bir yere sahiptir. Damızlık-kuluçkalık yumurta ihracat miktar ve değerindeki artışlar nedeniyle vaziyeti kurtarmış gibi görünmeyi başardığı söylenebilir. Ancak, kanaatimce 2025 yılı ihracat koşullarının daha da zor olma ihtimali yüksektir.
YUMURTA İHRACATINA KÖSTEK
Değerli okuyucularım, önemli bir gıda maddesi olan yumurtayı bu ülkede yaşayanların tamamının ihtiyacını karşılayacak miktarda üretip, ithalata muhtaç etmemek sıradan bir iş midir? Hele bir de üretimini dış dünyadaki ülkelere beğendirerek oradaki insanların da tüketimine sunabiliyorsanız böyle bir başarıya ulaşan sektörle gurur duyulması gerekmez mi?Aklıselim sahibi okuyucularımın bu iki sorudan birincisine “Hayır” ikincisine “Evet” diye cevaplandıracaklarından hiç şüphem yok.
Geçen sene Nisan ayında tavuk eti ihracatına kısıtlama koyan otorite, 25 Şubat 2025’e gelindiğinde yumurta ihracatında kg başına 0,50 Amerikan Doları Destekleme Fiyat İstikrar Fonu’na kesinti yapılmasına karar verdi ve karar ertesi gün uygulamaya girdi. 1 kg’da ortalama 16,5 yumurta olduğu kabul edilir. Bu gün döviz borsalarındaki kur bedeline göre ihraç edilecek yumurta başına 1 Liradan fazla bir kesinti getirilmiştir.
Sektör kuş gribi itlafları ve yasakları, fiyat dalgalanmaları, ihracattaki siyasal engellemeler, artan vergiler ve artan maliyetler ile mücadele etmekten yorgun düştü. Bu karardan ne DEFİF’e ne de yumurta üreticilere yarar gelmez. 2018 yılında 360 bin ton olan yumurta ihracatımız 2024 yılına gelindiğinde %45 gerileyerek 200 bin tona düştü. Sektör yumurta ihracatını devam ettirmek için devletten destek beklerken, DFİF’e kesinti kararıyla kroke duruma düşmüştür.Korkarım 2025 yılı yumurta ihracatımız sadece damızlık ve kuluçkalık yumurtadan ibaret kalacaktır.
Y.C.
Uzun yıllar BESD-BİR (Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği) Genel Sekreterliğini üstlenmiştir
- 2024 yumurta ihracatı - Mart 12, 2025
- KANATLI ETİ İHRACATI SINAVDA - Mart 11, 2025
- Geçmişten ders almak - Ocak 16, 2025
Comment here