NEDEN TAVUK ETİ? | Catering Guide

Dünya genelinde çeşitli türde hayvan etleri tüketim miktarları tablosunu incelediğimizde, domuz eti tüketiminin 1900’lü yılların sonuna kadar açık ara birinci sırada yer aldığını görürüz. O dönemde her ne kadar tavuk eti tüketimi sürekli yükselen bir grafik çizmekte olsa da domuz eti grafiğinin altında kalıyordu. Arkadan hızla yükselerek gelen tavuk eti tüketimi2000’li yılların başında domuz eti seviyesini yakalamış, hatta bir numaraya yerleşmiştir. Ülkemizde de 1900’lü yılların sonuna kadar tavuk eti kırmızı etin altında tüketilmekteydi. Hatta 1990 yılında kişi başına tavuk eti tüketimi kırmızı etin yaklaşık 1/3’ü seviyesinde4 kg/yıl idi.Kırmızı et üretim ve tüketim yetersizliğinin devam ettiği dönemde tavuk eti üretimihız kazanarak 2000 yılına gelindiğinde tüketim miktarı11 kg/yıl seviyesine erişmiştir. Böylece kırmızı et tüketim miktarı yakalanmış ve geçilmiştir. Devam eden yıllarda tavuk eti tüketimi hep birinci sırada yer almıştır. 2005 yılına gelindiğinde tavuk eti tüketimi 15 kg/yıl, 2012’de 20 kg/yıl ve geçtiğimiz yıl da 23 kg/yıl seviyesine ulaşmıştır.

Mevcut durumu bu şekilde özetledikten sonra dünya ülkelerinin tavuk etini tercih etme konusundaki bu müşterek kararlılığının sebebini de irdelemek gerekir.

İşte “NEDEN TAVUK ETİ?”sorusunun cevapları;

Pişirilmesi ve sindirimi kolaydır.
İçerik olarak enerjisi, doymuş yağı, tuz miktarı az, protein miktar ve kalitesi yüksektir.
Bu sebeple dengeli beslenmede, diyet uygulamalarında önemli bir yere sahiptir.
Sağlıklıdır.
Ekonomiktir
En kolay ulaşılabilen ve en uygun protein kaynağıdır.

Bilindiği üzere, bireylerin fiziksel, zihinsel ve ruhsal yönden sağlıklı ve güçlü yetişebilmesi, yaşayabilmesiiçin dengeli beslenme en temel gereksinimlerin başında gelmektedir. Toplumun beslenme durumu, sağlığı ve eğitim düzeyi dünya ülkelerinin kalkınma seviyelerinin belirlenmesinde en önemli göstergelerdir.

Ülkemizde yetersiz beslenme ilk başta çocuklar, gebe ve emzikli anneler ve yaşlıları etkilemektedir. Yetişkinler açısından bakıldığında obezite başta olmak üzere, hipertansiyon, kalp-damar hastalıkları, şeker, kanser gibi kronik hastalıklar çoğunluktadır(1).

Tüm bunları dikkate aldığımızda;

Yeterli ve dengeli beslenebilmek için boya uygun vücut ağırlığımızı korumaya,
Doymuş yağ tüketimini, günlük kolesterol, tuz ve şekeri alımını azaltmaya,
Sebze, meyve, kuru baklagil, tam tahıl ürünlerini, süt ve süt ürünlerini, beyaz et ürünlerini daha sık tüketmeye itina etmek zorundayız.

Hayvansal protein kaynağı olarak tavuk etinin, sağlıklı ve dengeli beslenmemiz açısından önerilenkaliteli protein, daha düşük enerji, daha az doymuş yağ, daha az tuz ve kolesterol içermesi gibi önemliözelliklere sahip olduğunu görüyoruz.

Bu özellikleri nedeniyle ülser, gastrit, spastik kolon gibi sindirim sistemi hastalıklarında, haşlama ve fırın gibi uygun yöntemlerle pişirilerek tüketilmesi uzman doktorlarla diyetisyenler tarafından tavsiye edilmektedir.Özellikle çocukluk çağında yetersiz proteinle beslenme durumunda, fiziksel ve zihinsel gelişme gerilemektedir. Ülkemizde yapılan Türkiye Nüfus Araştırmasına (TNSA 2008) göre 5 yaş altı çocukların kısa boylu (bodur) oldukları saptanmıştır. Bodurluk kronik bir beslenme yetersizliğinin göstergesidir. Büyümekte olan organizmanın kaliteli protein gereksinmesi vardır. Anne sütünden sonra tamamlayıcı besinlere geçildiğinde çocukların günlük protein ihtiyacının %50’sinin hayvansal kaynaklardan karşılanması gerekmektedir(1).

Tavuk ve sığır eti içeriklerini mukayese ederek konuya biraz daha açıklık getirmekte yarar görüyorum.

Et Cinsi	Enerji (kkal)	Yağ (g)	Doymuş Yağ As. (g)	Doymamış Yağ As. (g)	Kolesterol (mg)	Protein (g)
Tavuk Etleri
Bütün	215	15,1	4,31	9,46	75	18,3
Göğüs Derisiz	110	1,2	0,33	0,58	58	23,1
Göğüs Derili	172	9,3	2,66	5,78	64	20,8
But Derisiz	125	4,3	1,10	2,41	80	20,1
But Derili	237	18,3	5,26	11,61	81	16,7

Sığır Etleri	293	25,0	9,48	11,57	75	15,8

Tablo-1 Tavuk ve Sığır Etinin Yenebilen 100 g’ında Bulunan Enerji, Yağ, Yağ Asitleri, Kolesterol ve Protein Değerleri

Kaynak: BESD-BİR Yayın No:20

Tablo-1 incelendiğinde sığır etine kıyaslatavuk etlerinin,

Daha az yağ, doymuş yağ asidi ve enerji içerdiği,
Daha çok proteine sahip olduğu,
Kolesterol açısından göğüs etlerinde düşük, bütünde aynı seviyede ve but etlerinde yüksek olduğu anlaşılmaktadır.

Tablo-2 Tavuk ve Sığır Etinin Yenebilen 100 g’ının B Grubu Vitamin Değerleri

Et Cinsi	B1 (mg)	B2 (mg)	Niasin (mg)	B6 (mg)	Folat (mcg)	B12 (mcg)
Tavuk
Bütün	0,06	0,19	6,64	0,34	30	1,11
Göğüs Derisiz	0,07	0,09	11,19	0,55	4	0,38
Göğüs Derili	0,06	0,09	9,91	0,53	4	0,34
But Derisiz	0,08	0,18	6,25	0,33	10	0,36
But Derili	0,06	0,15	5,21	0,25	7	0,29

Sığır Eti	0,04	0,14	3,80	0,30	8	2,11

Kaynak: BESD-BİR Yayın No:20

Tablo-2’nin incelenmesinden de tavuk etinin sığır etine kıyasla, daha çok B1, B2, Niasin, B6 ve Folat içerdiği, buna karşılık B12 bakımından sığır etinin daha zengin olduğu anlaşılmaktadır.

Tablo-3 Tavuk ve Sığır Etinin Yenebilen 100 g’ının Mineral Değerleri

Et Cinsi	Kalsiyum (mg)	Demir (mg)	Magnez-yum (mg)	Fosfor (mg)	Potasyum (mg)	Sodyum (mg)	Çinko (mg)
Tavuk
Bütün	11	1,31	20	149	189	70	1,48
Göğüs Derisiz	11	0,72	28	196	255	65	0,80
Göğüs Derili	11	0,74	25	174	220	63	0,80
But Derisiz	12	1,03	23	162	222	85	2,00
But Derili	11	0,98	19	136	178	73	1,58

Sığır Eti	21	1,79	15	145	244	67	3,87

Kaynak: BESD-BİR Yayın No:20

Tablo-3’e göre mineral değerler üzerinden tavuk etinin sığır etine kıyasladığımızda, magnezyum, fosfor ve sodyumun tavuk etinde daha fazla olduğu, kalsiyum, demir, potasyum ve çinko minerallerinin sığır etinde daha çok bulunduğu anlaşılmıştır.

Tüm bu açıklamalaraek olarak “NEDEN TAVUK ETİ” sorusuna verilen 5 cevap;

Anne adayları ve çocukların gelişimi için önemli bir PROTEİN DEPOSU,
Önemli ölçüde koroner kalp hastalıkları riskini azaltan KALP DOSTU,
Vücudun sağlıklı gelişimi ve bağışıklık sistemi için VİTAMİN KAYNAĞI,
Liflerinin kısa olmasından dolayı KOLAY SİNDİRİLME,
Kolay hazırlanır, çabuk pişer, sıcak ve/veya soğuk tüketilebilir PRATİK&KOLAY

Kırmız et üretim ve tüketimi son 50 yıldır tüm çabalara rağmen yeterli seviyeye çıkarılamamıştır. Ülkemiz insanının yeteri kadar hayvansal protein tüketemediği de bilinen bir gerçektir. Tavuk etiüretiminde sektörün mevcut kapasitesinin ve ürün kalitesinin, hayvansal protein açığını kapatabilecek seviyede olması bizim için bir şanstır ve bu şans kullanılmalıdır. Mevcut soruna ister kısa vadede isterse uzun vadede çözüm üretilmeye çalışılsın, tavuk eti üretim ve tüketiminin artırılmasından daha ekonomik ve pratik bir çıkar yol olmadığını düşünüyorum.

Yeni yılınız kutlu olsun. 2025 yılının ülkemize bolluk, bereket ve huzur getirmesini, bölgemizin ve dünyanın barışa kavuşmasını diliyorum.

Kaynaklar:

Dr. Perihan Arslan Tavuk Etinin Sağlıklı Beslenme için Önemi. BESD-BİR Yayın No:17 Ankara 2014
Dr. Sevinç Yücecan Tavuk Etinin Optimal Beslenmedeki Yeri ve Önemi. BESD-BİR Yayın No:20 Ankara 2014