Kanatlı eti üretim ve ihracatı

yucecanoler@gmail.com

2023 yılını büyük acılar, küçük tesellilerle, mali sıkıntılar, boş vaatler ve pansuman tedbirlerlebocalayarak, hüsranla tamamladık. Umarım beş senedir yakamıza yapışmış bırakmayan ekonomik krizin 2024 yılına da herkesten önce girmiş ve kollarını açarak bizi karşıladığını görmek kimseyi şaşırtmamıştır.2018 yılının üçüncü çeyreğinde Türk Lirasının hızla değer kaybetmesiyle başlayan ekonomik krizin, Resmi çevrelerce yapılan tahminlere göre, alınan tedbirler sonuç verirse daha en az iki yıl sürmesi beklenmektedir. En iyimser ihtimalle yedi yıl sürecek olan bu krizin olumsuz izlerini silmek kaç yılımızı alır o da ayrı bir endişe konusudur.

Bu süreçte kanatlı eti sektörü, Türk Lirasının sürekli olarak değer kaybetmesi, ithalata bağlı üretim girdi maliyetlerinin artması gibi ağırlaşan koşulları göğüsleyerek üretime devam etmiş, enflasyonun kontrol altına alınamayıp yükseklerde seyretmesi, tüketicinin alım gücünün giderek azalması gibi çok önemli ve ağırbaskılar altında dahi arzı kısmadan üretimde istikrarı korumaya inat etmek gibi riskli bir politika üstlenmiştir.Gıda sektörü içerisinde yer alan çeşitli alt sektörlerin ekonomik krize direnme güçleri birbirlerinden farklı olmuştur. Kanaatimce kanatlı eti sektörü, üretim ve pazarlama zinciri halkalarının tamamına yakınını bir entegrasyon içerisinde yapılandırmış olmasının yarattığı hakimiyet sayesinde ekonomik krizin olumsuzluklarına daha uzun süre dayanabilmiştir.

Kanatlı eti üretimi:

Kanatlı Eti Üretimi(Grafik 1.) incelendiğinde görüleceği üzere;

TÜİK verilerine göre ekonomik krizin başladığı 2018 yılını takip eden süreçte,

2019-2020 yılları üretiminde kayda değer bir artış veya düşüş olmamış,
2021-2022 yıllarında ise krize rağmen üretim%4,7-7,6 oranlarında artmıştır.
2023 yılı üretim miktarında (11 ve 12. aylar TÜİK tarafından henüz yayımlanmamış olmakla beraber)tahminlere göre %-2,7 civarında düşme beklenmektedir.

Kanatlı eti ve sakatatı ihracatı:

Ekonomik kriz sürecinde kanatlı eti ihracat bilgilerinin yer aldığı Grafik 2.incelendiğinde de üretim grafiğinden biraz farklı ama benzer bir eğri ile karşılaştığımızı söyleyebiliriz.

Ege İhracatçı Birlikleri(EİB) verilerine göre ekonomik krizin başladığı 2018 yılını takip eden,

2019 yılı ihracatında%-2,5 düşüş olmuş,
2020-2021-2022 yıllarında devam eden krize rağmen ihracatsırasıyla %7,5-17,2-9,6 oranlarında artış göstermiştir.
2023 yılı ihracat miktarında ise(11 ve 12. aylar EİB tarafından henüz açıklanmamış olmakla beraber) tahminlere göre %-28,9 civarında düşme beklenmektedir. İhracattaki bu düşüşün en büyük sebebi bahar aylarında ülkemizde görülen Kuş Gribi vakaları ve buna bağlı olarak birçok ülkenin Türkiye’den kanatlı ürünlerine ithalat yasağı koymuş olmasıdır.

Kanatlı eti üretiminin ne kadarı ihraç ediliyor?
Hazırladığım Grafik 3. bu soruya yanıt veriyor. Yapılan üretime göre en yüksek oranda ihracat 2022 yılında %22,4 olarak gerçekleşmiştir. En düşük kanatlı eti ihracatı ise 2016 yılında %14,2 seviyesinde olmuştur. 2023 yılında da tahmini ihracatın Kuş Gribi görülmesi nedeniyle %16,3 civarında olması beklenmektedir.