Ülkemizin Ege, Akdeniz, Marmara ve Karadeniz bölgesinde bolca yetiştiği için adı ve yapılan yemeklerin çeşitliliği de değişmektedir. Bazı bölgelerde pezik denilirken bazı yörelerde pazı denilmektedir. Toprak seçiciliği olmayan bir bitkidir. Ispanakgillerden diye tanımlanmasının yanında havuç gibi kökleri derinlere giden hatta 80-90 cm. ye kadar inen geniş yapraklı bir bitki olarak biliniyor. Yaprakların geçkinleri ve kökleri hayvan yiyeceği olarak değerlendirilen peziğin yapraklarından her yörede farklı yemekler yapılmaktadır.
Karadeniz bölgesinde mısırların arasında tarlada ya da açık alanlarda yetiştirilir. Mısırların ekildiği günlerde tohumları tarlaya saçılır ve mısırın otu kazılırken peziklerin de yabancı otları temizlenir. Bir- iki aylık olduklarında yaprakları toplanarak yöresel yemekler yapılır. Uzun ömürlüdür ve kışı kar altında geçirebilir. Tarlaların yeniden belleneceği güne kadar da yaprakları toplanarak yemek olarak sofralara getirilir.
Bölgede en fazla turşusu yapılır. Kavurması, yoğurtlusu, sirkelisi de yapılan peziğin canlı veya haşlanarak börek içi olarak da değerlendiğini yazabiliriz. Toplanan pezik yaprakları iyice yıkandıktan sonra kalınca doğranıp haşlanarak süzülür ve soğumaya bırakılır. Bir başka kapta sarımsak, acı biber ve kalın tuz ezilerek iyice karıştırılır. Aslında bu karışım yörede yapılan her turşu için kullanılan bir karışımdır. Soğumaya bırakılan haşlanmış pezik turşu kurulacak kaba konulur ve üzerine bu karışım koyularak yeterince su ilave edilir. Birkaç gün sonra soğuk olarak ya da tereyağı ve soğanla kavrularak sofralara getirilir. Suyuna mısır ekmeği doğranarak yenilmesi yöresel bir damak zevkidir.
Pezik kavurması için de yaprakları kalınca doğranır, haşlanır ve suyu süzülür. Bir başka kapta tereyağı ile soğan kavrulur. Yeterince kavrulduğunda haşlanmış pezik avuçla sıkılarak bu karışıma katılır ve bir müddet daha kavrulduktan sonra servis yapılır.
Yörede pezikten yapılan iki yemek daha vardır. Doğranıp haşlanan ve suyu süzülen pezik yaprakları genişçe bir tepsiye yayılır. Üzerine sarımsaklı yoğurt dökülür. Bunun da üstüne eritilmiş tereyağı gezdirilir. Yine doğramış, haşlanmış ve süzülmüş pezik yaprakları bir tepsiye konulur, bir miktar sıvı yağ ve sirke dökülerek yörede pezik sirkelisi denilen salata benzeri bir yemek oluşturulur. Anadolu’nun bazı bölgelerinde pezik salatası olarak adlandırılan yemek bu olmalı.
Peziğin börek içi olarak kullanılması da gerek Karadeniz Bölgesi’nde gerekse diğer bölgelerde çok yaygındır. Bazen canlı olarak soğan ve kıymayla karıştırılıp bazen de haşlandıktan sonra soğan ve kıyma ile karıştırılarak börek için olarak kullanır. Bazı bölgelerde pezik yaprağından dolma yapıldığı, bazı bölgelerde ıspanak gibi pişirildiği de bilinmektedir.
Pezik besin değeri çok yüksek bir bitkidir. C ve K vitamini yönünden oldukça zengindir. Bunun yanında kemikleri güçlendirdiği, şeker hastalığına iyi geldiği, kanserden koruduğu, göz sağlığına faydalı olduğu, saçları canlandırdığı, idrar söktürücü özelliği olduğu, kabızlığa iyi geldiği, sindirim sistemini çalıştırdığı bilgileri yer alıyor değişik kaynaklarda. Demir eksikliğine iyi geldiği, kalp krizini önlediği, iştah açıcı özelliği olduğu, depresyona ve yorgunluğa iyi geldiği de kaydedilmiş ayrıca.
Bunlara bakıldığında peziğin ölümden başka her şeye çare olduğunu düşünüyor insan. Ancak bölge insanları işin bu boyutuyla fazla ilgilenmeden sadece yöresel bir damak tadı ve sofralarının gündelik yemekleri olduğunu düşünerek ekimini yapıyor ve yılın her mevsiminde yemekler yaparak zevkle yiyorlar. Yetiştirilmesine özen gösterip özellikle hayvansan gübre açısından zengin topraklara ekim yapıyorlar. Bunun yanında yine kendi tarlalarında yetiştirdikleri diğer bitkilerle kaynaştırarak yemek yapıyorlar.
Anadolu’nun toprak zenginliği ve bitki çeşitliliğinin lezzete dönüşerek sofralara gelen farklı yemeklerinden bir çeşitlemedir pezik veya pazı yemekleri. Yeşili seven, yeşil bitkilerden yemekler yapan ülkemiz insanının el becerisiyle doyumsuz bir damak tadıdır yeşil peziğin yeşil yemekleri.
- Türkiye’nin en kuzeyiİNCEBURUN FENERİ - Mart 21, 2024
- “Hayrettin GÜNAY “Giresun Kültür Araştırmalarına yıllarını vermiş bir yazar - Mart 19, 2024
- Fırın fasulye yemekleri - Şubat 20, 2024
Comment here