Pandeminin yarattığı olağanüstü koşullarda kanatlı eti ihracatının 2020 yılı sonuçlarını bir önceki yılla mukayese ederken yaptığım ilk iş “İhracat Miktarı” nı karşılaştırmak oldu. Pandemi sürecine rağmen ihracatın toplamda %7,2 arttığını görmek beni sevindirdi. Hemen arkasından “İhracat Değeri” ni karşılaştırdığımda ise sevincim bir anda kayboldu. Toplam İhracat Değeri bir önceki yıla göre %-9 düşmüştü. Bu durum, madalyonun iki yüzünü de görmeden sonuç hakkında karar vermenin doğru olmadığını bana bir kez daha hatırlattı.
İhracat Miktarı: 2020 yılında Türkiye kanatlı eti ve sakatatı ihracatının performansını bir önceki yılla mukayese ettiğimizde ortaya çıkan durum şöyledir;
- Kanatlı eti ve sakatatı ihracat miktarı toplamı %7,2 artmıştır.
- En büyük ihracat kalemi olan piliç ve tavuk etleri miktarındaki artış da %8,9 olmuştur.
- Hindi eti ihracat miktarı %-35 düşmüştür.
- Tavuk ayağı ihracatı miktarı %3,5, ileri işlenmiş kanatlı etleri ihracat miktarı da %8,7 oranında artmıştır.
İhracat Değeri: Bir önceki yıla kıyasla 2020 yılında:
- Kanatlı eti ve sakatatı ihracat değeri toplamı %-9 düşüşle sonuçlanmıştır.
- En büyük ihracat kalemi olan piliç ve tavuk etleri değerinde düşüş %-11,8 olmuştur.
- Hindi eti ihracat değeri de %-35,6 azalmıştır.
- Tavukayağı ihracat değeri %16, ileri işlenmiş kanatlı etleri ihracat değeri %6,4 artmıştır.
“Türkiye Kanatlı Eti ve Sakatatı İhracat miktar ve Değeri” başlıklı grafik, yapılan ihracatın 10 yıllık bir derinlikte ‘miktar’ ve ‘değer’ bilgilerini göstermektedir. 2020 yılında yapılan ihracat miktarı 538.598 ton rekor teşkil etmekle beraber karşılığında 579.515.865 USD gelir sağlanabilmiştir. Oysaki 2014 yılında 430.544 ton kanatlı eti ihracatına karşılık sağlanan 699.558.000 USD toplam gelir halen rekor seviyesini korumaktadır.
Kaynak: DTM ve İhracatçı Birlikleri verileri
İhracat toplamının ortalama ton değeri: Kanatlı eti ve sakatatının dış pazarlardaki ton başına fiyatları her yıl farklılıklar göstermektedir. Son on yıllık süreçte, (tavukayağı dahil) kanatlı eti ve sakatatı ihracatında elde edilen en yüksek değer 1.737 USD olarak 2012 yılında gerçekleşmiştir. Kuş Gribinin etkisi ile ortalama ton değeri 2015 yılında 312 USD ve 2016 yılında 164 USD olmak üzere toplamda 476 USD düşmüştür. Kuş Gribi tehdidinin kalkması sonucu 2017 yılında ton değerinde 82 USD artış görülmüştür. 2019 yılında 1.266 USD olan ton değeri 2020 yılında 1.067 USD seviyesine gerilemiştir. Gelinen bu satış değeri ortalaması 2008 yılındaki seviyeye inildiğini göstermektedir.
Kanatlı eti ihracatımızın yarıdan fazlasının (%56,5) Irak’a yapıldığı dikkate alınırsa oluşan ortalama ihracat değeri seviyesinde de bu ülke payının büyüklüğü ortaya çıkacaktır. Irak hükümetinin 2017 Eylül ayında uygulamaya başladığı %50 ek gümrük vergisinin de etkisiyle 2018 yılında ton değeri 138 USD düşerek 1.334 USD seviyesinde kalmıştır. 2019 yılı sonucuna göre ortalama ton değeri 1.422 USD seviyesine çıkmıştır. 2020 yılında ortalama ton değeri 294 USD düşerek 1.128 USD seviyesine gerilemiştir.
Dünya dış ticaretinde kanatlı eti ve ürünleri fiyatlarında son yıllarda devamlı düşüşler izlenmektedir. Ülkemiz ihracat koşulları çerçevesinden baktığımızda 2012 yılında en yüksek seviyeye ulaştığı görülen kanatlı eti ortalama ton fiyatlarının her yıl azaldığı ve 2020 yılında 2008 yılı fiyatının da altına inmiş olduğu anlaşılmaktadır.
İhracat Ürünleri: “Kanatlı eti” dendiğinde hindi, tavuk, kaz, ördek, bıldırcın gibi hayvanların etleri akla gelmelidir. Ancak, ihracatımızın %78’ inin tavuk ve piliç eti, %10’unun tavuk ayağı olduğunu görüyoruz. Çoğunluğu tavuk etinden oluşan “ileri işlenmiş ürünler” in ihracattaki payı %9, hindi etlerinin payı da %2 seviyesinde kalmaktadır.
İhracat Yapılan Ülkeler: 2020 yılında 95 ülkeye yapılan ihracatın ayak hariç toplam miktarının %56,51’i, değer olarak %57,81’i Irak’a yapılmıştır. Bir önceki yıla oranla miktarda 1,13 değerde ise 4,58 puan gerileme meydana gelmiştir. Irak’ın açık ara birinci olduğu ihracat miktarı sıralamasında ilk 10’a giren ülkeler; Libya, Kongo, Suriye, Gürcistan, Filipinler, Birleşik Arap Emirlikleri, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Katar ve Suudi Arabistan olarak sıralanmıştır. 51 bin ton tavukayağı ihraç edilen Hong Kong bu sıralamaya dahil edilmemiştir.
YUMURTA İHRACATIMIZ
En büyük alıcımız olan Irak’a yapılan yumurta ihracatımızda son iki yıldır düşüş yaşanmıştır. İç pazar yumurta fiyatlarının da düşmesine sebep olan bu durum bazı üreticilerin kümesleri boş bırakmalarına sebep olmuştur. Bu sebeple yumurta üretiminin olumsuz etkileneceğinden endişe edilmektedir.
İhracat Miktarı: 2020 yılı yumurta ihracatını bir önceki yılla mukayese ettiğimizde
- Kuluçkalık, damızlık yumurta ihracat miktarı toplamının %37 arttığı,
- En büyük ihracat kalemi olan sofralık yumurta miktarında %-25 azalma olduğu,
- Genel toplamda (kuluçkalık +damızlık +sofralık+ diğer) ihracat miktarının %-20 düştüğü anlaşılmıştır.
İhracat Değeri: 2020 yılında bir önceki yıla kıyasla:
- Kuluçkalık, damızlık yumurta ihracat değeri toplamı %10 artmış,
- En büyük ihracat kalemi olan sofralık yumurta değeri %-22 düşmüş,
- Genel toplamda (kuluçkalık +damızlık +sofralık +diğer) ihracat değeri de %-13 azalmıştır.
SONUÇ: Kanatlı eti ve yumurta dış ticaretinde Dünya genelinde görülen fiyat düşüşlerinin Türkiye’nin ihracatı üzerinde yaptığı olumsuz etkilerin giderek artmakta olduğu görülmektedir. Bu endişe verici durumun artan maliyetlerle birlikte 2021 yılında ihracatı daha fazla zora sokması ihtimal dâhilindedir.
Uzun yıllar BESD-BİR (Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği) Genel Sekreterliğini üstlenmiştir
- Uluslararası Kümes Hayvanları Kongresi - Mart 25, 2024
- Tavuk eti tüketim alışkanlıkları - Mart 12, 2024
- Tavuk eti tüketim alışkanlıkları - Şubat 29, 2024
Comment here