Pandemi ve ekonomik krize karşı Üretimden yana olmak

İki sene önce başka bir dergide yayımlanan yazımın girişinde belirttiğim görüşümü tekrarlayarak söze başlamak istiyorum. ‘Kim ne derse desin biz bir tarım ülkesiyiz. Ülkemiz tarım alanında zengin üretim kaynaklarına sahiptir. Tarımsal üretim milletimizin ezelden gelen mesleğidir. Sanayileşmenin en önemli itici gücüdür. Yarınlarımıza güvenle bakabilmek, genç nesli ve halkımızı iyi besleyebilmek için vazgeçilmezimizdir. Topraklarımızda yetişen bir ürünü, yanlış tarım ve fiyat politikaları uygulamak nedeniyle ithal etmek zorunda kalmak, ithalatı bir çözüm ve zenginlik gibi göstermeye kalkmak üretime ve emeğe ihanettir. Onun için biz tarımda ve özellikle kanatlı sektöründe üretimden yanayız. Hatta ihracatı artırmaktan yanayız. Üretmeyip ithal eden bir millet tükenip yok olmaya mahkumdur. Biz petrol zengini Arap ülkeleri gibi yaşayamayız. Üretim, bizim yaşamakta olduğumuz ekonomik krizden çıkabilmek için başta gelen çözümlerden biridir.’ Ekonomik krizin üzerine Covit-19 pandemi sınırlamaları da eklenince dayanılması çok daha zor birkaç yılı mümkün olan en az kayıpla geçirip ayakta kalabilmek, üretici çiftçi ve sanayicilerin tek hedefi haline geldi. İşte 2020 üretim dönemi bu zor yıllardan biriydi.

Ü R E T İ M

2020 yılı kümes hayvanları üretim sonuçları TÜİK tarafından 2021 Şubat ayında açıklandı. Bu kuruluşun tespitlerine göre kanatlı eti ve yumurta sektörü 2020 yılında;

136.263 ton tavuk eti
212 ton hindi eti ve
788.063.000 adet sofralık yumurta üretmiştir.

Bir önceki yıla oranla 2020 de üretim;

tavuk etinde %-0,1
hindi etinde %-2,4
Sofralık yumurtada %-0,6 azalmıştır.

Son yılda üretim ve pazarlamada yaşanan sıkıntıların etkisiyle tavuk eti ve sofralık yumurtada meydana gelen düşmenin en düşük düzeylerde kalması memnuniyet verici bir durumdur.

Kaynak TÜİK

“Tavuk Eti Üretimi” tablosunun incelenmesinden anlaşılacağı üzere 2011-2020 sürecinde tavuk eti üretimi 2016, 2019 ve 2020 yıllarında %-1,6 ila %-0,1 arasında düşmüş, diğer 7 yılda %0,9 ila %13,7 arasında artış yaşamıştır. Üretimin ilk defa iki milyon tonu aştığı 2017 yılı, aynı zamanda bir doyum noktasın ulaşıldığı izlenimini uyandırmaktadır. Son 4 yıl üretim 2.136 ila 2.157 bin ton arasında dengeyi bulmuş görünmektedir. Kanatlı eti ihracatında da son 3 yıldır benzer bir durum yaşanmaktadır. 2018-2020 yılları arasında kanatlı eti ihracatımız 505 bin ton ila 538 bin ton arasında doyuma ulaşmış görünmektedir. Ancak gelecekte üretim, pazarlama ve ihracat konularında pandeminin söndürülmesi ve koşulların iyileşmesiyle birlikte bu durgunluk döneminin aşılması beklenebilir.

Kaynak: TÜİK

2011-2020 yılları arasında hindi eti üretiminde 2013, 2016, 2019 ve 2020 yıllarında düşüş yaşandığı, buna mukabil kalan 6 yıllık süreçte üretimin % 8-33 arasında arttığı tablolu grafikte net olarak görülmektedir. Özellikle 2018 yılında tavuk eti üretim artışı %-1 seviyesine gerilerken hindi etinin %33 oranında artış göstermesi dikkat çekici bir gelişmedir. Ancak, 2018 yılında hindi eti üretiminde talebin çok üzerine çıkıldığı ve bu nedenle 2019 yılında üretimin %-14,2, 2020 yılında da %-2,4 seviyesinde gerilediği anlaşılmaktadır. 2011-2020 döneminde hindi eti üretimindeki artış % 60 olmuştur.

Kaynak: TÜİK

Not: Köy tavukçuluğundan üretilen yumurtalar hariçtir.

Önemli bir protein kaynağı olarak yumurta üretimi konusunda da sizlere bilgi vermek isterim. On yıllık süreci kapsayan durum “Yumurta Üretimi” başlıklı grafikte görülmektedir. 2011-2020 döneminde yumurta üretimi 2015 ve 2020 yıllarında %-2,4 ve %-0,6 oranlarında düşme göstermiştir. Onun haricinde kalan sekiz yıl süresince %2-15 oranlar arasında üretim artışları gerçekleşmiştir. 2011 yılına kıyasla 2020 yılı sonuna kadar geçen sürede yumurta üretimindeki artış %53 oranında gerçekleşmiştir. Köy tavukçuluğundan elde edilen yumurtalar grafikli tabloda verilen rakamlara dahil değildir. Yumurta üretiminin 2018 yılında ulaştığı seviyenin üç yıldır aynı düzeyde devam ettirdiği söylenebilir.

Yine TÜİK bültenlerinden edindiğim bilgilere göre içinde bulunduğumuz yılın ilk altı ayındaki üretimin durumu şöyledir:

2021 yılı Ocak-Haziran dönemi bir önceki yılın aynı dönemiyle kıyaslandığında;

Tavuk eti üretimi %-1,4
Hindi eti üretimi %-21,8
Tavuk yumurtası üretimi %-3,3 azalmıştır.

Pandemi kısıtlamalarıyla birlikte etkisini artırarak devam eden ekonomik kriz, bütün sektörleri sıkıntıya sokmuş durumdadır. Bu zorluklara rağmen irili ufaklı firmalar üretime devam etmeye çalışmaktadır. Mevcut krizin ve ithalatın baskısına dayanamayıp üretime son veren, el değiştiren, kapanan, iflas eden, konkordato ilan eden irili ufaklı firma sayısı ile boş bırakılan tarım arazileri, hayvan barınakları her geçen yıl artmaktadır. 2021 yılı artık gücünün sonuna dayanmış olanlar için belki de en zor koşulların yaşanacağı bir süreç olacaktır. Her türlü sıkıntıya göğüs gererek üretene, tüketene ve bu ülkede yaşayan herkese Allah dayanma gücü ihsan eylesin.